Petrovăsâla în anul 1808 a fost intemeiată de Românii din Jamul Mare şi Clopodia din judeţul Timiş, România. Românii din această localitate se luptă pentru a păstra tradiţiile şi obiceiurile din străbuni. Se organizează o mulţime de evenimente: culturale, educative, sportive şi gastronomice. Membrele Asociaţiei „Mâini harnice bănăţene” din Vladimirovaţ transmite generaţiilor tinere dragostea şi pasiunea faţă de portul tradiţional din localitatea natală.
Proiectul este susţinut financiar de comuna Alibunar. Opiniile exprimate în proiectul media susţinut nu exprimă neapărat punctele de vedere ale autorităţii care a alocat fondurile.
În municipalitatea Alibunar în fiecare an se organizează manifestării culturale, turistice, gastronomice şi sportive. Alibunărenii se străduiesc prin aceste evenimente să dovedească generaţiilor viitoare că nu au uitat de rădăcinile şi portul lor tradiţional. Patrimoniul este ceva ce bunicii şi străbunicii au păstrat, au lucrat şi le-au lăsat copiilor şi nepoţiilor.
Proiectul este susţinut financiar de comuna Alibunar. Opiniile exprimate în proiectul media susţinut nu exprimă neapărat punctele de vedere ale autorităţii care a alocat fondurile.
În câmpia Banatului este situată comuna Alibunar care se găseşte în districtul Banatul de Sud. Recesământul din 1920, deci în urmă cu 100 de ani, Alibunarul a avut 4.000 de locuitori, majoritatea Români. Din cauza căsătoriile mixte, numărul de Români scade. Când vine vorba de limba română la Alibunar, mai precis în Banat, se vorbeşte într-un subdialect bănăţean, care se deosebeşte din sat în sat.
Proiectul este susţinut financiar de comuna Alibunar. Opiniile exprimate în proiectul media susţinut nu exprimă neapărat punctele de vedere ale autorităţii care a alocat fondurile.
Mračni uzori mladih tokom devedesetih godina na Balkanu, najviše čini se u Srbiji, do danas su nastavili da u određenoj meri budu prisutni kao idoli u društvu. Šablon uptinih idola je prebačen sa ulice na društvene mreže, a nasilnik više nije nužno makar blizu punoletstvu, a ni muškog pola. U društvu, čini se, da se desila pandemija nasilja, pa sada nasilnik jeste čak i devojčica učenica osnovne škole.
Nasilje nad slabijima u atmosferi u kojoj se moral relativizuje, a težak i pošten rad ne ceni i ’’ne isplati’’, način je da se dođe do strahopoštovanja sredine u kojoj se nasilnik, ili ako ćemo upotrebiti rodno osetljiv jezik – nasilica, nalazi.
Nasilje postaje vidljivo sve više, nažalost, zahvaljujući društvenim mrežama. Adolescenti, ali i mlađa deca, tragaju za različitim načinima da budu prihvaćeni u društvu, a jedan od načina je nasilničko ponašanje na mrežama prema vršnjacima čime se izazivaju reakcije – lajk, deljenje i podrška.
Poražavajuća je činjenica da je čak i Kosta Kecmanović, vinovnik masovnog ubistva u beogradskoj školi, imao 21.400 pratilaca na profilu podrške njemu i njegovom činu, a deset objava koliko je stajalo na pomenutom profilu ukupno 35.000 lajkova.
Deca su nas demantovala – ne, ne radimo dobro i ništa nije u redu
Crvena lampica nam se upalila, ali da li je već kasno? Kao društvo razumeli smo da je od krucijane važosti da se brinemo, ne samo o fizičkom, već i o mentalnom zdravlju naše dece, jer slučajevi nasilja više nisu isključivo fizičke prirode, naime sve češće reč o psihičkom maltretiranju na različite načine.
Prema rečima naših ispitanika koji su nam odgovarali u okviru ankete za potrebe ovog članka, najčešći oblik nasilja jesu komentari, potom objavljivanje neprikladnog sadržaja vezanog za određenu osobu, pretnje i napadi direktnim porukama, a najteži oblik povrede – maloletnička pornografija, takođe se nalazi na listi najčešćih oblika nasilja kada su adolescenti u pitanju.
Nasilje se pojavljuje u svim dobima. U prilog tome govori i majka devojčice koja pohađa osnovnu školu u jednom od mesta u opštini Kovačica, sa nama je podelila slučaj nasilja koji se desio njenoj ćerki:
(Devojčica je doživela) Pretnje, omalivažavanje, zbog prijave nasilja. Igrajući igricu Robloks sa drugarima iz razreda, jedan dečak joj je uputio jako ružne i vulgarne reči. Upozorila ga je, a pošto nije prestao, prijavila ga je i on je dobio zabranu pristupa igrici. Nije mogao 48 sati da je igra i onda su usledile pretnje. Poruke pretnje u grupi na Snepčetu. Prvo sam umirila svoje dete i objasnila da ona nije kriva, a gotovo istog momenta obavestila i razgovarala sa roditeljem deteta koje je pretilo.
Najveći broj roditelja u slučaju da se desi bilo koji vid cyber nasilja obratiće se školskom psihologu ili pedagogu, u drugom slučaju razgovaraće sa roditeljima deteta, pričati sa direktorom a samo mali broj njih vidi rešenje u Timu za prevenciju nasilja.
Iako naizgled postoji više načina da se prijavi nasilje, Verica Ranimirov, učiteljica u Osnovnoj školi Sava Žebeljan iz Crepaje uverena je da najpravilniji tretman svakog neprihvatljivog ponašanja mora da dođe od psihologa, a ne pedagoga ili lica koja nisu stručna da odrede uzroke nasilničkog ponašanja.
Pedagog nije tu da rešava poremećaje u ponašanju, jer ne može da dođe do korena problematičnog ponašanja, ističe Ranimirov.
Sa nama je učiteljica Verica Ranimirov podelila samo jedan od slučajeva sa kojim se susrela. Naime, izvesna učenica njenog razreda verbalno je na izrazito vulgaran način napala svoju drugaricu iz razreda u okviru grupe na jednoj društvenoj mreži, reagovala je majka žrtve, nakon čega je grupa ugašena, a učiteljica naknadno o tome obaveštena.
Postavlja se pitanje – da li je gašenjem grupe nestao i problem? Svakako da nije.
Kako navodi učiteljica Ranimirov, nakon čitavog incidenta koji je ostavio traga na žrtvu koja kasnije nije želela da blisko sarađuje u nastavi sa devojčicom koja je izvršila verbalno nasilje, bilo je neophodno pratiti ponašanje obe devojčice. U toj misiji, smatra Verica Ranimirov, neophodan je psiholog, kog osnovna škola u kom ona radi nema.
Rizik da se dete etiketira
Sa druge strane, kako svedoči sedamnaestogodišnja učenica Gimnazije Mihajlo Pupin u Kovačici, njena drugarica se susrela sa psihičkim uznemiravanjem putem društvenih mreža. Iako se žrtva osećala tužno, besno i povređeno, ona nije izabrala da se obrati psihologu, koji prema njenim rečima u školi postoji, već je rešila da problem ignoriše. Ako neko ide kod psihologa sa njim nešto nije u redu, je etiketa koju rizikujete da vam bude prikačena u društvu, mada lično učenica sa kojom smo razgovarali ne smatra tako.
Male škole osuđene na nezahvalan izbor, učenici uskraćeni
Samo škole koje imaju više od 32 odeljenja mogu imati i psihologa i pedagoga, na osnovu Pravilnika o finansiranju cena usluga u osnovnim i srednjim školama iz 2015. godine. Nažalost, to znači da manje škole, kakvih je u Srbiji mnogo, moraju da biraju da li će imati jedog ili drugog, odnosno, da li će učenicima moći da pruži psihološko ili pedagoško savetovanje.
U praksi, u 1.766 škola u Srbiji radi 2.506 psihologa i pedagoga odnosno jedan i po stručni saradnik po školi, podaci su Ministarstva prosvete, navodi BBC na srpskom.
Prema rečima psihologa Škole za osnovno i srednje obrazovanje Mara Mandić iz Pančeva, Nataše Damjanov Milosavljević, usled malog broja psihologa u školama, najmanje se radi na preventivi. Kada govorimo o preventivi u ovom svetlu, to znači kontirano praćenje ponašanja učenika kroz odrastanje I rano detektovaje poremećaja u momentima njihovog nastajanja i kaže: Kao kod svake bolesti, prevencija I u ovome igra veliku, ako ne I presudnu ulogu. Da se problem u korenu saseče, sve bi bilo mnogo lakše kasnije.
Damjanov Milosavljević smatra da svaka škola mora da ima pedagoško- psihološku (PP službu) koja će zaposliti kako pedagoga, tako I psihologa Ili defektologa koji se svoja znanja bazirao u oblasti prevencije.
Smatram da se sa psiholozima nedovoljno razgovara, kaže Nataša I dodaje da je neophodno da roditelji prvi uvide probleme kod deteta kako bi se blagovremeno obratili stručnim licima. Pored straha od osude sredine, nažalost, postoji, čini se kao neodvojivi element, i nespremnost roditelja da prihvate da njihovo dete ima problem.
Javlja se potreba, saglasne su Ranimirov i Damjanov Milosavljević, i da se sa roditeljima radi, jer je koren problema u velikoj meri nastao u domu nasilnika, ili se makar tu može najbolje uočiti.
Zaključak je da školama nedostaje deo stručne službe koja će se baviti mentalnom higijenom dece. Ona bi pored pedagoga, koje većina škola ima, imala psihloga, defektologa i/ili logopoeda.
Iako postoje predmeti poput Digitalni svet, kako navodi Verica Ranimirov, koji učenike upozoravaju na sve ono na šta mogu da naiđu na internetu i uče ih kako da ne podlegnu negativnim uticajima, koje ponašanje nije prihvatljivo i šta je to digitalni ugled osobe na mrežama, ipak je to nedovoljno u nameri da se zaustavi pandemija nasilja i (ne)opravdanog besa koji se javlja kod dece, koji se, opet, najčešće ispoljava upravo na internetu i u zatvorenim grupama koje okupljaju decu.
Umesto psihološke zaštite, fizička
Nakon majskih događaja, država je reagovala promptno – po jedan policajac će čuvati svaku školu. I, slažu se prosvetari, školska godina je pod pritiskom dela javnosti završena prerano, a time se izgubila mogućnost da škola postane ponovo mesto, kako za obrazovanje, tako i za vaspitanje, pogotvu u osetljvim momentima za mentalno zdravlje dece.
U ovom pogledu neizvestan je način na koji će početi školska godina za nepunih dva meseca. Stručna javnost nedvosmisleno ukazuje na važnost prisustva pedagoga, psihologa i defektologa u školi, a da li će za njih biti novca, zavisi od Ministarstva finansija i Pravilnika koji za škole sa manjim brojem učenika predviđa manja sredstva za stručne saradnike. Za sada nije u najavi da će se budžet povećati, ali je ohrabrujuća činjenica da su učitelji i profesori osetili potrebu da sami rade sa decom i roditeljima putem radionica koje bi za zadatak imale da se lakše uoče promene u ponašanju učenika, o čemu nam je svedočila i učiteljica Verica Ranimirov koja i sama planira da realizuje pomenute aktivnosti već o septembra.
Srpska javnost je trećeg maja bila zatečena činjenicom da se u beogradskoj školi desila pucnjava i da je ovom prilikom ubijeno više dece uzrasta između 13 i 14 godina, a među njima i školski čuvar. Poslednji bilans ove tragedije promenjen je pre samo nekoliko dana kada je preminula još jedna devojčica nakon teške borbe sa povredama glave koje su zadobijene od metaka. Sve ovo je učinio dečak od 14 godina.
Nakon tragedije, organizovana je konferencija za medije u Vladi Republike Srbije. Predsednik države, predstavnici Vlade, Policije, Ministarstva zdravlja i Ministarstva prosvete obratili su se javnosti koja je sa nevericom primila zastrašujuće podatke o nemilosrdnom zločinu koji se desio u poznatoj beogradskoj školi.
Predsednik Srbije, Aleksandar Vučić, rekao je u svom obraćanju da je ’’jedino čega se plaši domino efekat’’. Upravo to se i desilo – samo dan kasnije mladić star 21 godinu nasumično je pucao na ljude u više sela u okolini Mladenovca. Ovom prilikom iz vatrenog oružja usmrtio je osmoro ljudi, a ranio 13.
Nakon prvog slučaja, a uporedo sa drugim, mediji su izveštavali o mladima koji su pokrenuli stranice i profile na društvenim mrežama koji podržavaju četrnaestogodišnjeg dečaka i njegov čin. Privedeno je više maloletnih osoba koje su svoje vršnjake napale, fizički, nožem, a bilo je i onih koji su plastičnim pištoljima imitirali u svojim učionicama dečaka koji je u Beogradu počinio krvavi pir. Ova dva događaja, i niz slučajeva nasilja u školama, pokrenuo je medije da se bave temom nasilja među decom, programskim sadržajima i uticajima koji mogu imati na mlade. Milica Kon, mama influenser u Srbiji, za nacionalne medije govorila je o nasilju koje je pretrpelo njeno dete u jednoj, takođe, poznatoj beogradskoj školi. Ona je ukazala na hronično nerešavanje problema kada je u pitanju vršnjačko nasilje.
Kada se dese događaji poput ovih u Srbiji početkom maja, pitanje je – ko je za sve kriv? Krivi smo mi.
Društvo traži odgovornost, a odgovorno je upravo ono. Zakazalo je čitavo društvo. Zato mi želimo da razgovaramo sa roditeljima i profesorima o jednoj vrsti nasilja koja se pojavljuje kao najčešći oblik kada su u pitanju adolescenti – vršnjačko nasilje na internetu. Neophodno da započemo jedan razgovor – razgovor sa roditeljima i profesorima.
Pomozite nam u nameri da otkrijemo da li pravilno vodimo računa o sadržajima sa kojima nam se deca susreću na interentu i društvenim mrežama. Pomozite nam da saznamo više o ulozi roditelja i profesora kada je u pitanju nasilje na društvenim mrežama.
Upitnik je anoniman i da podaci će se tretirati sa diskrecijom i poverenjem.
Mladi svedoče: Hoće svoju privatnost, ali i podršku van virtuelnog sveta
Generacije koje danas odrastaju, odrastaju uz uređaje koje naše bake i deke nisu mogle da zamisle da će postojati. Iste te generacije danas nisu prve koje koriste društvene mreže, ali su prve koje odrastaju sa telefonom u ruci. Generaciji Z nije potrebno da ih vi naučite da koriste telefon, tablet, računar, iako im je pre samo nekoliko godina bilo potrebno da budete tu za njih da ih naučite da hodaju, govore, kako da se hrane ili nauče da korsite nošu. Velika je verovatnoća da će oni učiti vas kako da koristite nove tehnologije, a isto tako je velika verovatnoća da će vas učiti i kako da se ponašate na društvenim mrežama – odnosno, reći će vam šta je kul, a šta nije.
Velika je verovatnoća da će oni učiti vas kako da koristite nove tehnologije, a isto tako je velika verovatnoća da će vas učiti i kako da se ponašate na društvenim mrežama – odnosno, reći će vam šta je kul, a šta nije.
Ili je možda i reč kul sada već demode. Možda je čak i reč demode, demode.
No, zabrinuto smo se zapitali, koliko izloženost društvenim mrežama može da utiče na ponašanje i formiranje stavova kod mladih, koje su i kakve njihove navike pri korišćenju društvenih mreža i da li uopšte mi to možemo da ispravimo, ukoliko za tim postoji potreba. Zabrinutost je potekla od toga što ni sami nismo svesni šta se krije iza nekog posta, profila, stranice ili nove društvene mreže za koju roditelji shvataju da nisu ni čuli i panično već razmišljaju o tome treba li i tamo otvoriti nalog.
Spoveli smo anketu među mladima starosti od 15 do 19 godina, učenicima srednjih škola sa teritorije južnog Banata. Od naših ispitanika, preko 90% mladih korsti društvene mreže. Kako je i očekivano, mladi ljudi su emigrirali sa Fejbuka, glavne mreže bumera i milenijalaca, prvo na Instagram, a potom i na TikTok. Bumeri su većinom ostali na Fejbuku, neki ’’tehnološki napredniji’’ imaju i svoje Instagram naloge, a milenijalnci su se okrenuli Instagramu i delom TikToku.
Postavlja se pitanje: zašto postoji potreba da se jedna mreža zameni nekom drugom? Odnosno, zašto mladi odlaze na društvene mreže koje su nepoznate starijima? Odgovor se krije možda u pitanju zašto svaki tinejdžer želi da drži vrata svoje sobe zatvorenim – jer mu je potrebna privatnost.
U prilog tome govori i činjenica da roditelji sa kojima smo razgovarali imaju potrebu da prate profile svoje dece na mrežama. Mnogi koriste Snapchat, jer pokazuje lokaciju na kojoj se dete nalazi, dakle, razlozi su sigurnosne prirode. Takođe, kroz razgovore sa roditeljima tinejdžera, saznali smo da su oni itekako svesni opasnosti koje vrebaju na internetu i da se iza lažnih profila mogu kriti lica koja mlade žele da zloupotrebe.
U prilog tome govori i majka tinejdžerke, učenice srednje medicinske škole, sa kojom smo razgovarali, i kaže:
Sve više psovki, nasilja, razgolićenih, silikonskih mladih devojaka. Sve to svakako dođe i do mog deteta. Nažalost i pornografski sadržaj neretko kruži na mrežama. Mnogo je lažnih profila na kojima se kriju manijaci, pedofili. Ona ne prihvata za prijatelja nikakav sumnjiv zahtev, isključivo prave prijatelje ima na društvenim mrežama. O mogućim opasnostima razgovaramo često ali i srednja medicinska škola uči decu da pametno koriste internet. Takođe i učenički dom, gde najviše vremena provodi.
Mladi svedoče: Društvene mreže – alat za komunikaciju, zabavu i učenje
Dve trećine naših ispitanika smatra da društvene mreže mogu pozitivno da utiču na ponašanje mladih. Evo i zbog čega:
Daju priliku za socijalizaciju mladih i daju priliku da lakse razumemo svet oko naš i desavanja koja se dešavaju svuda. Dobijamo I priliku da naučimo jezike sa edukativnim sadržajem koji postoji na mrežama, kaže šestnaestogodišnja učenica gimnazije.
Ubija dosadu, mozemo steći nova prijateljstva na njima, mozemo da saznamo sta se i gde događa, smatra petnaestogodišnja učenica gimnazije.
Mladić, star 15 godina, svedoči i o praktičnoj upotrebi društvenih mreža: Na društvenim mrezama provodim vreme samo sa prijateljima i osobama koje znam i u svakom trenutku mogu da ih zamolim da mi pomognu nesto ili posalju ili mogu da provodim vreme sa njima putem poruka ili poziva.
Neki od njih imaju podeljeno mišljenje, pa na pitanje da li imaju pozitivno ili negativno mišljenje o korišćenju društvenih mreža, kažu:
Iskreno, i jedno i drugo. Društvene mreže imaju istovremeno i pozitivne ali i negativne strane. U pozitivne spadaju informisanje o svetu, sadrži razne interesantne činjenice i puno toga može da se nauči. Takođe, korisne su za održavanje kontakta sa ljudima sa kojima nismo u sposobnosti da razgovaramo u pravom životu. Negativne strane su te da prekomerno koristenje društvenih mreža u najvećim slučajevima izaziva zavisnost, uglavnom zato što poseduju neogranični sadržaj i uvek ima nekih dešavanja, pa ljudi često se prezaokupiraju time i izgube pojam sa stvarnošću. Takođe, specifične mreže, kao što je na primer Instagram, mogu da izazovu nesigurnost i pad samopouzdanja uglavnom kod adolescenata, svedoči naša osamnaestogodišnja sagovornica.
Treća grupa, njih 40%, uglavnom muškog pola, je sasvim sigurna u negativan uticaj društvenih mreža na ponašanje kod mladih. Sa nama su podelili svoje razloge:
Mladić, 16 godina:
Distrakcija od normalnog sveta i najveći uzrok loših ocena u školi. Svet bi bio bolji bez Marka Zuckerberga i svih ostalih koji su izmislili društvene mreže.
Učenik gimnazije, star 15 godina smatra: Drustvene mreze nas čine zavisnim od telefona ali ima i pozitivne stvari kao sto su nalaženje dobrih saveta za svakakve stvari u životu.
Mladić, 17 godina na pitanje zašto ima negativno mišljenje o društvenim mrežama kaže:
Jer je sve oko društvenih mreža otišlo predaleko i jer se upotrebljavaju u više loše svrhe nego u dobre.
Pored navedenog, neki od ispitanika bili su zabrinuti da je vreme koje provedemo na društvenim mrežama bilo uzalud potrošeno, pa i štetno.
Jedan od naših ispitanika, učenik srednje škole star 16 godina, smatra da mladi provode previše vremena na društvenim mrežama:
Zauzima previše vremena kod mladih ljudi. Optimalno vreme za učenje je dok smo mladi ali pomisao na to da smo “out of date” zabrinjava neke ljude i onda se vraćaju na društvene mreže.
Da svest o društvenoj odgovornosti i uticaju koji ‘’screen time’’ može imati na mlade osobe čije se kognitivne sposobnosti tek razvijaju, ipak imaju i oni koji vode jednu od najaktulenijih društvenih mreža danas – TikTok, govori odluka čelnika ove mreže da se vreme provedeno na njoj za korisnike ispod 18 godina ograniči na 60 minuta dnevno, prenosi BBC.
Možemo da zaključimo, na osnovu sprovedene ankete među mladima uzrasta od 15 do 19 godina, mladi koriste društvene mreže za zabavu, informisanje i da budu u korak sa društvom i aktulenim događanjima. Za njih su društvene mreže zapravo mediji, odnosno, ono što su mediji u tradicionalnm obliku bili pre nastanka društvenih mreža – izvor informacija, razbribrige, zabave, ali i način za edukaciju i informisanje na teme koje ih interesuju. Razlika je u tome što su sada mediji dvosmerni i svako može da postane medij za sebe, o čemu svedoči pojava influensera, slavnih ličnosti koje svoju popularnost koriste da bi uticali na javno mnjenje ili za sticanje lične dobiti. Problem nastaje u odustvu uredničke politike i odgovornosti.
Da li je roditelj posredni urednik?
Treba li da imam nalog na svakoj društvenoj mreži na kojoj je moje dete? Podrška u realnosti – ključ je za zatvorena vrata virtuelnog sveta vašeg deteta.
Razgovarali smo sa roditeljima i dobili uvid u to da se trude da svoju decu upoznaju sa svime sa čim mogu da se susretnu na mrežama, o kojoj god da se radi, i da je važno da pravilno reaguju. Jedna od majki tinejdžerke sa kojom smo razgovarali, posvedočila nam je sledeće:
Pratim svoje dete na društvenim mrežama, pratim aktivnosti, ako nešto čudno primetim, pažljivo popričam sa njom o tome. Smatram da treba da postoje granice koje ne bi trebalo da pređem, kao što je naprimer čitanje poruka itd. Na dnevnom nivou imamo komunikaciju na društvenim mrežama, kao što je viber, messenger, ili Whatsapp. Kada nismo u mogućnosti da se čujemo imam bar par sekundi da joj pošaljem zagrljaj, poljubac da oseti da sam uvek tu za nju.
Nije bilo iznenađenje što smo u istraživanju koje smo sproveli naišli na odgovore da mladi koriste mreže za koje ne znamo, kako bi komunicirali međusobno, a jedna od njih je Diskord. Potreba da mladi emigriraju sa mreže na mrežu proističe iz gorepomenute potrebe za privatnošću. Sasvim je sigurno da nema potrebe da roditelj otvara nalog za nalogom kako bi ispratio sve aktivnosti svog deteta i na taj način uticao na sadržaje sa kojima ima dodir.
Prema rečima psihologa, Tijane Ban, potrebna je zdrava i svakodnevna komunikacija mladih i roditelja kako bi se stvorilo poverenje i spremnost da čak i, ukoliko dođe do neprijatnosti na društveni mrežama, oseti sloboda i spremnost da se sa roditeljima podeli. Tijana Ban takođe svedoči da se često sreće sa roditeljima koji nemaju vremena za svoje adolescente, i da tu dolazi do raskoraka u komunikaciji i izgradnji poverenja, te adolescenti često traže odgovore na intimna pitanja i probleme među svojim vršnjacima na internetu, pa i na društvenim mrežama gde postoji more neproverenih ili netačnih informacija. Takođe, roditeljsko praćenje naloga može izazvati da mladi imaju paralelne naloge na društvenim mrežama ali i osećaj nepoverenja u njih.
Potrebna je dvosmerna komunikacija roditelja i dece. Potrebno je da roditelji svoje dete slušaju, a ne samo da ga čuju, kaže Ban.
Prema tome, podrška u realnosti – ključ je za zatvorena vrata virtuelnog sveta vašeg deteta.
Sa ciljem negovanja i promovisanja narodnog melosa i igre KUD ”Sveti Sava” godinama postoji i radi u Crepaji.
Kulturno umetničko društvo Sveti Sava osnovano je 2003. u Crepaji. Jedan od osnivača je Branko Topolovački, a tada, pre 19 godina, dato je ime koje treba da opravda svoje potomke koji će nekad postati nečiji preci.
Kroz folklorni svet umetnosti prošlo preko 700 osnovaca i srednjoškolaca, ali i onih koje svoje „treće doba“ drže i dalje „prvim“, te je dosta veterana koji i danas učestvuju u radu KUD-a Sveti Sava.
KUD „Sveti Sava“ svake godine održava tradicionalni Svetosavski koncert, a sem toga, tu su i manifestacije „Igrom i pesmom kroz Crepaju“ , kao i „Veliko crepajačko kolo“, preteče „Crepajačke fijakerijade“, najposećenije manifestacije, koju svake godine proprati i do pet hiljada posetilaca.
Društvo je član Udruženja „Vojvođanska tradicija“, jedino iz južnog Banata, čiji naziv sam po sebi govori o čemu je reč, a prošle godine učestvovalo je u Idvoru, u programu prve „Banatske razglednice“, zajedno sa kulturno-umetničkim društvima „Banatsko kolo“ iz Debeljače, „Neolit“ iz Starčeva, „Abrašević“ iz Pančeva, „Mladost“ iz Alibunara, „Dobrica Milutinović“ iz Banatskog Karlovca i domaćinima iz Idvora.
Na inicijativu Kulturno – umetničkog društva Sveti Sava, u Crepaji je u oktobru počela sa radom škola tambure. Časove vode tri nastavnika muzike iz Tamburaškog centra Tamburatorijum iz Pančeva. Polaznici su podeljeni u tri grupe počev od onih najmlađih koji su pre tri meseca prvi put uzeli tamburu u ruke, preko onih koji su već imali predznanje do veterana, kaže nastavnik muzike Marko Štetin. On je dodao da iako je sve počelo skromno danas školu tambure pohađa tridesetak polaznika. Prvi javni nastup pred domaćom publikom polaznici škole tambure imali su 22. decembra u svečanoj sali mesne zajednice u Crepaji. Osim sviranja na tamburi sa decom se radi i opšte muzičko opismenjavanje, da bi savladali osnove muzičke teorije i postali formirani samostalni svirači, kaže Marko. Prema njegovim rečima tambura je veoma značajna za ovo podneblje. Pored Marka, časove tambure u Crepaji vode i nastavnici muzike Relja Jarkovački i Uroš Čalić. Novi članovi su uvek dobrodošli.
Sa razvojem IT tehnologije pojavio se veliki broj društvenih mreža koje građani svakodnevno koriste. Jedni smatraju da je reč o nekontrolisanom korišćenju, dok drugi odličan alat za informisanje i osnov za zaradu.
Analitičari ukazuju da su mladi uglavnom „zavisni” od društvenih mreža Fejsbuk, Tiktok, Instagram, Youtube…. zbog čega neretko postaju žrtve društvenih mreža.
Molimo Vas da odvojite nekoliko minuta i odgovorite na upitnik, kako bismo povećali vidljivost ove teme. Anketa je anonimna.
U.G. OKO INFO sprovodi istraživanje i traži odgovore ZAŠTO su mladi vezani za društvene mreže, koliko i da li te platforme određuju način razmišljanja i odlučivanja među mladima, da li je korišćenje ovih digitalnih platformi zavisnost, izazov ili korist?
Pozivamo sve mlade koji imaju od 15 do 18 godina da popune našu kratku anketu.
